چکیده:
یکی از مهمترین پیامدهای جهانی شدن، افزایش رقابت در سطح بین المللی است. زیرا در این شرایط، همواره با کاهش هزینه‌های حمل ونقل، رشد حیرت انگیزفناوری اطلاعات و گسترش روز افزون تجارت الکترونیک و به حداقل رسیدن محدودیتهای جغرافیایی و رشد و رقابت مواجه خواهیم بود که در نتیجه کارائی اقتصاد بین المللی افزایش خواهد یافت. مهمترین پیامد جهانی شدن بر اقتصاد کشورها رشد تجارت الکترونیک است. که عناصر آن بازار الکترونیک، تبادل الکترونیک داده‌ها و تجارت اینترنتی هستند که بیان کننده ارتباط بین فناوری اطلاعات و ارتباطات با فرایندهای بازار و مدیریت است.
بنابراین برای باقی ماندن مدیران در عرصه رقابتهای اقتصادی باید از ابزارهای مختلف اطلاعاتی و ارتباطی با دیدی روشن و طبق نیازهای سازمان تامین و راه اندازی شوند. بستر سازی مطلوب برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ساختار سازمانی توام با شناخت کافی و نگرش مثبت مدیران در روند فعالیتهای سازمان با اهمیت است (حبیب اله دعائی، ۱۳۸۴).
مقدمه:
«جهانی‌شدن» زنجیره‌ای از دگرگونی‌هاست كه عرصه‌های گوناگون فرهنگ، سیاست و اقتصاد كشورهای جهان را در بر گرفته و روابط متنوّع ومتقابلی میان واحدهای مستقل ملّی برقرار ساخته است و گمان می‌رود، درنهایت به ایجاد یك نظام واحد جهانی بیانجامد. جهانی‌شدن در فرآیند خود باچالش‌های فراوانی روبه‌رو است. شناخت پدیدة جهانی‌شدن برای كشورهایی‌كه بر حفظ ارزش‌های فرهنگی خود اصرار می‌ورزند و در صحنة سیاست‌بین‌المللی به گونه‌ای مستقل از قدرتهای برتر عمل میكنند، برای شناخت‌تهدیدها و بحران‌هایی كه این پدیده برای آن‌ها به دنبال دارد بسیار مهم است. (مالک، 1381).
از مهمترین وجوه تمایز اقتصاد امروز و دیروز جهانی شدن است. جهانی شدن که جریان آزاد سرمایه، نیروی کار، کالا و اطلاعات بدون دخالت دولتها و سایر شکلهای مداخله است. با توجه به این مک گرو (Mc grow) جهانی شدن را چنین تعریف می کند: «جهانی‌شدن، عبارت است از برقراری روابط متنوّع و متقابل بین دولتها وجوامع كه به ایجاد نظام جهانی كنونی انجامیده است و نیز فرآیندی كه ازطریق آن، حوادث، تصمیمات و فعالیت‌ها در یك بخش از جهان، می‌تواندپی‌آمدهای مهمی برای سایر افراد و جوامع در بخش‌های دیگر كرة زمین‌داشته باشد».(مالک، 1384).
با این همه باید عنوان کرد که جهانی شدن حول محور یک مفهوم است و آن این است که این مفهوم بیانگر یک روند مستمر و مداوم پیرامون رقابت میان قدرتهای بزرگ، نوآوری، تکنولوژیک، جهانی شدن تولید ومبادله وبه معنای نو گرایی ( مدرنیسم) (Modernism) است.
این تحول در ابعاد مختلفی در جهان امروز ایجاد گردیده است. در بعد اقتصادی شامل گسترش و یکپارچگی بازارهای مالی مبادلات تجاری، ایجاد سازمانهای اقتصادی بین المللی نظیر اکو، اس آن، اتحاد پولی کشورهای اروپایی(یورو) (EURO)، در بعد سیاسی سقوط نظامهای تمامیت خواه و اقتدارگرا و گرایش به دموکراسی و احترام به حقوق بشر، در بعد فرهنگی گرایش به سوی ایجاد فرهنگ جهانی با ارزش و معیارهای خاص ودرنهایت در بعد ارتباطات شامل گسترش بی حد و مرز شبکه های ماهواره ای و اینترنت در اقصی نقاط جهان است.(حبیب دعائی، 1384)
علل جهانی‌شدن
پیشرفت فن‌آوری ارتباطات
افزایش جمعیّت
جنگ‌های جهانی
انقلاب‌های بزرگ
پیشرفت فن‌آوری ارتباطات، قوی‌ترین عامل زمینه‌ساز جهانی‌شدن، تحوّل شگرفی است كه در آگاهی‌آدمی از جهان و همنوعانش، روی داده است. جهش علمی بشر در قرن بیستم‌و همگانی‌شدن دانش‌آموختگی، اذهان انسان‌ها را از اطّلاعات فراوان‌همانندی انباشته است كه خود بزرگ‌ترین عامل وحدت‌آفرین است. پیشرفت‌ارتباطات و فن‌آوری حمل‌ونقل، باعث چیرگی بشر بر تنگناهای جغرافیایی‌شده است. ماهواره‌ها و رسانه‌های شنیداری و تصویری، فضایی پدیدآورده‌اند كه در آن، همسان‌سازی انسان‌ها از جهت افكار و رفتار، آسان‌می‌نماید. به سبب تعلّق خاطری كه در اثر تكرار اخبار انسان كنونی،به همنوعانش پیدا می‌كند، غم‌ها و شادی‌های آدمیان با همدیگر تقسیم می‌شود وهر روز كه می‌گذرد، حس‌ِ داشتن سرنوشتی مشترك، میانشان تقویت می‌گردد
افزایش جمعیّت، سیر شتاب‌آلود افزایش جمعیّت، باعث كاهش نقاط غیرمسكونی جهان‌شد. سواحل دریاها، جزایر، كنارة رودها و مرزهای كشورها از جمعیّت درحال ازدیاد لبریز گردید و اندك اندك مناطق مختلف دنیا، مانند محلّه‌های‌یك شهر به یكدیگر وصل شد و جهان به صورت واحدی جمعیّتی درآمد.این امر تبادل فرهنگ‌ها، مهاجرت‌ها و افزایش مبادلات اقتصادی را در پی‌داشته و درگیری‌های بسیاری را بر سر مالكیّت مناطق و نحوة استفاده ازدریاها و رودخانه‌ها، به وجود آورده است كه تأسیس و گسترش سازمان‌های‌بین‌المللی برای رفع این اختلافات را ناگزیر ساخته است. در همة این‌سازمان‌ها، نیاز به قوانینی یكسان نگر است كه با شناخت كامل طرف‌های‌درگیر، تنظیم شود و مقبول طبع همگان باشد. راه رسیدن به این مهم، تشدیدهمكاری‌های بین‌المللی و جهانی‌اندیشیدن است.
افزایش جمعیّت و نیز صنعتی‌شدن جهان، مشكلات زیادی را دربارة‌محیط زیست، برداشت بیش از اندازه از منابع طبیعی و آلوده ساختن آب وهوای كرة زمین پدید آورده است. علاوه بر آن، مسائلی جدّی دربارة‌بهداشت، جلوگیری از گسترش بیماری‌ها و مبارزه با فقر و بی‌سوادی وجوددارد كه با بیش‌ترشدن جمعیّت بر عمقشان افزوده می‌شود. حل این مشكلات‌بدون هماهنگی و برنامه‌ریزی بین‌المللی، امكان‌پذیر نیست. از این روست كه‌ساختار سازمان ملل هر روز پیچیده‌تر و نهادهای تابعش افزون‌تر می‌گردند وهمة این‌ها روند جهان‌گرایی را تندتر می‌سازد.
جنگ‌های جهانی، جنگ جهانی دوم آن چنان فجیع و خسارت‌آور بود كه عموم كشورها رابرای پیشگیری از جنگ، وادار به همكاری كرد. خطر بزرگ جنگ هسته‌ای‌نیز كه دنیا برای نخستین بار در این جنگ با آن روبه‌رو شد، عامل مهمی برای‌روی آوردن به مذاكره و حل اختلافات از راه‌های دیپلماسی، همكاری‌های‌بین‌المللی برای كنترل و نابودی سلاح‌های اتمی و در نهایت، تلاش در راه‌عاری ساختن جهان از سلاح‌های كشتار جمعی، به شمار می‌رود می‌توان گفت كه آن‌ها باعث ارتباط و اتّحادهای منطقه‌ای و بین‌المللی شده‌اند. مهاجرت‌ها، لشكركشی‌ها و اشغال‌سرزمین‌ها، تبادل زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف را در پی داشته است.جبهه‌بندی‌های بزرگی كه میان كشورهای درگیر جنگ شكل گرفت، پیش ازاین در تاریخ نمونه‌های اندكی داشته است و از همه مهم‌تر، بشریت از این‌جنگ‌های خانمان‌سوز، درس مدارا و صلح دوستی آموخته است.
انقلاب‌های بزرگ، قرن بیستم، قرن انقلاب‌های بزرگ است. پیروزی انقلاب روسیه در1917، چین در 1949 و انقلاب اسلامی ایران در 1979، از شاخصه‌های این‌قرن پرماجرا است. این سه انقلاب، همگی دارای پیامی جهانی بوده‌اند.انقلاب چین و روسیه كارگران جهان را به اتحاد فراخواند و انقلاب ایران درپایان قرنی بی خدا، انسان‌ها، به ویژه مسلمانان را به بازگشت به كرامت انسانی ومذهب دعوت كرد. تأثیر این انقلاب در اتّحاد مسلمانان و همگرایی بین‌پیروان ادیان الاهیی كه آرمان‌هایی جهانی دارند، اندك نبوده است. هر سه‌انقلاب، لااقل در بخشی از زمان به صدور ارزش‌هایشان اندیشیده‌اند و به‌تقلید از آن‌ها، انقلاب‌هایی در گوشه و كنار جهان روی داده است. انقلاب روسیه، بسیاری از كشورهای دنیا را جذب كرد و جهان را به دوبلوك شرِ و غرب تقسیم نمود. در طول جنگ سرد، همكاری‌های سیاسی واقتصادی میان كشورهای خودی، در داخل هر كدام از این دو بلوك، بیش ازپیش تقویت شد و شرِق و غرب برای رقابت با یكدیگر، سازمانهای اقتصادی‌و نظامی گوناگونی پدید آوردند كه در اكثر موارد، ساختاری شبیه سازمان‌رقیب داشت. هر دو گروه كشورهای متخاصم، به لزوم پیوندها و ارتباطات‌فراملّی پی برده بودند و همگرایی‌ها در دو نیمه جهان ادامه داشت.
فروپاشی اردوگاه شرق در آغاز دهه 90، مانع را برداشت و دو نیمه جهان‌را به هم پیوند داد. این رویداد باعث گسترش بازار جهانی و رشد روابط اقتصادی گردید. امروزه جز چند كشور معدود مانند كره شمالی و كوبا، باقی كشورها به نوعی در بازار جهانی ادغام شده‌اند و غلبه اقتصاد سرمایه‌داری،منجر به یك قطبی شدن نظام اقتصادی جهان گردیده است.(مالک، 1381)
آثار و پیامدهای جهانی شدن
افزایش رقابت
وابستگی اقتصاد کشورها
گسترش تقسیم کار بین المللی
كاهش خطر جنگ‌های جهانی
برنامه‌ریزی در سطح جهانی
تجارت الکترونیک (Electronic Trade)
تجارت الکترونیک واژه ای است که برای تجارت از طریق سیستم اطلاعاتی، ارتباطی به کار می رود با این که مدت زمان زیادی از عمر آن نمی گذرد ولی نقش به سزا و چشم گیری در زندگی روزمره مردم به عهده دارد، به طوری که اجتناب از آن کار ساده ای نیست. یکی از ساده ترین و کارآمد ترین نقش های تجارت الکترونیک در زندگی مردم خرید و فروش اجناس و تبادل وجوه مربوطه از طریق کارتهای هوشمند می باشد.
منبع : مدیر آگاه
