اگزاست فن سانتریفیوژ :
اگزاست فن سانتریفیوژ (فن سانتریفیوژ یوتیلیتی،هواکش یوتیلیتی،یوتیلیتی فن مکنده) جز عمده ترین و پرکاربرد ترین اگزاست فن های گریز از مرکز یا سانتریفیوژ می باشد، موارد استفاده این هواکش ها در ساختمان ها و برج های اداری و تجاری ،صنایع نفت ودیگر صنایع ، بیمارستان ها ، کارخانجات صنعتی، صنایع سیمان ، برج خنک کن ها ، هواسازها و.... می باشد.این نوع اگزاست فن ها دارای راندمان بالایی بوده و به علت تامین افت فشار استاتیک تا محدوده قابل توجه ای نسبت به هواکش های اکسیال برتری و ارجعیت دارند.هواکش ها یا اگزاست فن سانتریفیوژ  از نظر کاربردی هم بعنوان مکنده (اگزاست فن) و هم بعنوان دمنده (بلوئر) قابل استفاده  هستند   .  

• انواع فن سانتریفیوژ یا گریز از مرکز :

1-اگزاست فن سانتریفیوژ با پروانه ایرفویل: (Airfoil)
فن سانتریفیوژ با پروانه ایرفویل یا Airfoil fan به دلیل ایجاد جریان هوای یکنواخت تر، بهترین راندمان و کمترین صدا را در بین انواع مختلف فن­ ها دارند. بازده آن­ها تا ۹0 درصد رسیده و به دلیل مقاومت ساختاری بالا که آن­ها را قادر می سازد در سرعت­ های بالا بچرخند فشار استاتیکی در حدود ۷۵۰۰ پاسکال تولید می­ کنند. فن­ های سانتریفیوژ با پروانه ایرفویل برای عملکرد در هوا و گازهای تمیز در تهویه عمومی استفاده می شوند، فاقد دامنه از کار افتادگی در منحنی عملکردشان بوده و می­توان آن­ها را برای سیستم هایی که مقاومت آنها تغییر می­کنند استفاده کرد. اگرچه هزینه ساخت این نوع فن به دلیل شکل خاص پروانه کمی بیشترانواع پروانه های سانتریفیوز است.

2- اگزاست فن­ سانتریفیوژ با پروانه بکوارد: (Backward-curved)
فن سانتریفیوژ با پروانه بکوارد یا Backward-curved fan به معنی پره های منحنی رو به عقب مشابه فن های با پروانه ایرفویل بوده ولی راندمان آنها کمی پایین تر و در حدود ۸۵ درصد است. این فن­ ها می توانند گازهایی که دارای ذرات هستند را انتقال دهند. مزیت فن­ های سانتریفوژ با پروانه بکوارد این است که در صورت قرار دادن فشارهای استاتیک بالاتر در مقابل این فن­ ها، صرف نظر از مقدار جریان هوا ، به موتور این فن ها فشار وارد نمی شود و به اصطلاح این فن ها بدون اضافه بارند.

۳ - اگزاست فن سانتریفیوژ با پروانه مایل به عقب: (Backward-inclined)
فن سانتریفیوژ با پروانه مایل به عقب یا Backward-inclined fan از لحاظ ساخت ساده هستند و مقاومت مکانیکی ضعیف تری در مقایسه با پروانه های انحنا به عقب دارند. راندمان فن سانتریفیوژ با پروانه مایل به عقب در حدود ۷۸ درصد است و مانند فن­ های سانتریفیوژ با پروانه بکوارد بدون اضافه بار هستند.

۴ –اگزاست فن سانتریفوژ با پروانه شعاعی در راس: (Radial-tip)
فن سانتریفوژ با پروانه شعاعی در راس یا Radial-tip fan فشار استاتیک بالایی تولید می کنند و حجم هوای کمتری را نسبت به فن های دیگر انتقال می­دهند. این فن­ها در اندازه­های بزرگ برای عمل تخلیه هوا، در کاربردهای صنعتی مرتبط با گازهای داغ و در ترکیب با فیلترهای تصفیه هوا استفاده می­شوند. شکل این پروانه ها باعث می شود پروانه خود به خود تمیز شود و از تجمع مواد روی پروانه که باعث از بین رفتن بالانس پروانه می شود جلوگیری می کند، این ویژگی در انتقال هوای غبار آلود و مواد گرانولی دارای اهمیت می ­باشد. روکش های پوششی تجدید شونده روی سطح فشار پروانه ها و آسترهای هاوزینگ (حلزونی فن) قابل تعویض، در اغلب موارد فراهم می­ شود. فن­ های سانتریفیوژ با پروانه شعاعی در راس از دمنده­ ها در سیستم هایی با مقاومت های متغیر و در سیستم های موازی کاربرد دارند. حداکثر بازده این فن ها در حدود ۷۰ درصد است.

۵ –اگزاست فن سانتریفیوژ با پروانه فوروارد: (Forward-curved)
فن سانتریفیوژ با پروانه فوروارد یا Forward-curved fan که انحنا رو به جلو دارند در مقایسه با پروانه­ های انحنا رو به عقب در فن­ سانتریفیوژ با پروانه بکوارد فشار بیشتری تولید کرده و راندمان پایین تری دارند. این فن ها اغلب برای تهویه، سیرکولاسیون کوره­ ها و دیگر تجهیزات که در آنها سرعت کم برای جلوگیری از لرزش مطلوب است در اندازه های کوچک و متوسط ساخته می شوند. فن­ های سانتریفیوژ با پروانه فوروارد را معمولا در هوا یا گاز تمیز استفاده می­ نمایند زیرا در غیر اینصورت این نوع از پروانه ها بعد از مدتی آلوده شده و ممکن است پروانه از حالت بالانس خارج شود. حداکثر بازده این فن ها در ۶۵ درصد است و به فن های با پروانه کولری نیز معروفند و دارای اضافه بار می­باشند.

۶ –اگزاست فن سانتریفیوژ با پروانه رادیال: (Radial blade)
فن سانتریفیوژ با پروانه رادیال یا Radial blade fan ها اغلب برای فشارهای بالا و حجم هوای نسبتا کم استفاده می­ شود و می­ توانند در سرعت های بالا بچرخند و فشار استاتیک بالایی را تولید کنند. از دمنده­ های با پروانه رادیال می توان در انتقال پنوماتیک، هوادهی مایعات، سیستم ­های شناور سازی هوا و پروسه­ های صنعتی مرتبط با دمای بالا استفاده شود. حداکثر بازده فن­ های سانتریفیوژ با پروانه رادیال در حدود ۶۰ درصد است.