در جنوب ایران روستایی تاریخی با قدمت طولانی وجود دارد که هنوز بعد از گذشت سالیان دراز همه چیز در آن شیوه ای کاملا سنتی دارد. نام این روستا لیوس است و به غیر از بافت سنتی و تاریخی جذابش جاذبه های طبیعی زیبایی دارد که محبوبیتش را دو چندان کرده است.
برای رسیدن به روستای لیوس باید به ۷۳ کیلومتری شمال دزفول در دامنه کوه لنگر بروید، روستایی که از شمال غربی به کوه لنگر و از غرب به دره کول منتهی می شود و جاذبه های زیادی برای دیدن دارد. آب و هوای معتدل کوهستانی از این روستا مکانی ساخته که در بیشتر ایام سال به جز تابستان ها خوش آب و هواست و می توانید در گشت و گذار از جاذبه هایش تعطیلاتی متفاوت را برای خود بسازید.
جاذبه های طبیعی این روستا تمامی ندارد؛ کوهستان های زیبا، مراتع سرسبز، باغ های میوه، رودخانه و آبشار زیبایی دلفریبی به روستا داده اند که در فصل های پاییز، زمستان و بهار می توانید از آن ها دیدن کنید. در اطراف روستا باغ های اناری هست که زیبایی دل انگیزی دارند، به غیر از درختان انار، درختان دیگری مثل کنار، انجیر، بادام کوهی و بابونه هم از چشم اندازهایی هستند که در هنگام گردش در اطراف روستا به آن ها بر می خورید. به غیر از پوشش گیاهی متنوع، حیات وحش آن هم تنوع خوبی دارد حیواناتی مثل پلنگ، کفتار، خرس، گراز، قرقاول، بز کوهی، میش، قوچ، رویاه، گرگ، شغال، خرگوش، آهو و … جمعیت حیوانات این ناحیه را تشکیل می دهند.
به خانه های روستا که نگاه کنید همه آن ها با سبک معماری خاصی ساخته شده اند و از همه بخش های ساختمان استفاده بهینه و مناسب شده است مثلا از ستون های ساختمان به عنوان انبار گندم استفاده می شود. در و پنجره های ساختمان ها چوبی است و مردم برای اینکه بتوانند از نور خورشید استفاده کنند خانه ها را به صورت جنوبی می سازنند.
برای ساختن خانه های روستا از سنگ استفاده می شود و به همین دلیل است که همه اینجا را به روستای سنگی دزفول می شناسند. علاقمندان به آثار تاریخی می توانند در لیوس بقایای آسیابان های بادی را ببینند که قدمتشان به دوره ساسانیان برمی گردد و به خوبی خبر از قدمت طولانی روستا می دهند. خانه های روستایی اینجا ۷۰۰ سال قدمت دارند این را می شود از کتیبه سردر برخی ابنیه مثل خانه حیدر عباسی فهمید. روستا صنایع دستی ای مثل کپو، قالی، سیاه چادر و حصیر دارد که می توانید از آن ها را برای خرید سوغاتی استفاده کنید.
با وجود جاذبه های فراوانی که این روستا دارد اما
گردشگری آن چندان مورد توجه نبوده است. در صورت مرمت بافت سنتی، توجه به صنایع دستی، ساخت اقامتگاه هایی متناسب با بافت سنتی و معرفی بیشتر روستا می توان امیدوار بود که گردشگران نقاط مختلف ایران برای دیدن این روستا به این ناحیه سفر کنند. در این صورت است که می توان قابلیت های گردشگری این روستای سنگی و ارزشمند را برای گردشگران به نمایش گذاشت و آن ها را هر چه بیشتر با تمدن و تاریخ سرزمین ایران آشنا کرد.
