اگر برای خودتان اتفاق نیفتاده باشد، افرادی را مشاهده نموده‌اید که در طول یک روز کار،ی هیچ کار مفیدی انجام نمی دهند. روز را به بطالت و اغلب با صحبت، صرف نوشیدنی و کارهایی از این دست می گذرانند. این افراد دچار فرسودگی شغلی بسیار شدیدی شده اند. یا این روزها در مورد خودکشی برخی از دستیاران پزشکی اخباری را می‌شنویم. همین موضوع باعث بروز چنین رفتاری از سوی آن ها شده است. این نوشتار به موضوع فرسودگی شغلی می پردازد.
حالتی را فرض کنیدکه در یک شغل سخت و طاقت فرسا قرار دارید. برای مثال پرستار یک بیمارستان هستید. مراجعان بیمارستان بسیار زیاد هستند. شما مجبور هستید، ساعات طولانی و در شیفت های کاری متعدد، کار کنید. خانواده خود نیازمندی هایی دارند. موفقیت‌هایی به دست می آورند. اما شما در کنارشان نیستید. روزهای تعطیل همه در یک میهمانی شرکت می کنند. اما شما مجبور هستید؛ مشغول به کار باشید. تحمل چنین وضعیتی بسیار پیچیده است. حتی اگر در رده های بالای شغلی مانند پزشکی باشید.
فرسودگی شغلی منحصر به فعالیت های سنگین، استرس‌زا و طاقت فرسا نیست. حتی فردی که یک فعالیت ساده پشت میز نشینی را تجربه می کند؛ دچار فرسودگی شغلی ناشی از انجام فعالیت‌های تکراری و دور از خلاقیت می‌شود. اگر بخواهیم از این منظر به شغل توجه کنیم؛ هیچ شغلی نیست که از فرسودگی شغلی در امان باشد.
یکی از مهم ترین عوامل کاهش بهره‌وری منابع انسانی، فرسودگی شغلی است. فرسودگی شغلی باعث بروز بیماری‌های روحی و جسمی می‌شود. بنابر این، نرخ غیبت، مرخصی، استعفا و خروج از سازمان را افزایش می‌دهد. همین موضوع لزوم توجه کارفرما نسبت به کنترل این ضایعه‌ی منابع انسانی سازمان را نشان می‌دهد.
عوامل زیادی در کنترل فرسودگی شغلی موثر هستند. توجه به ارگونومی، طراحی محیط و فرهنگ سازمانی مناسب، ایجاد امکانات تفریحی، رفاهی و ورزشی برای کارکنان، پایش و پیگیری وضعیت سلامتی کارکنان، کاهش فشار کاری و استرس شغلی، طراحی نظام جبران خدمت مناسب، اجرای پروژه‌هایی مانند ساعت کاری شناور و دورکاری تا حد زیادی می‌توانند فرسودگی شغلی در محیط کار را کاهش دهند.
به طور کلی، فرسودگی شغلی ناشی از تحمل استرس های شغلی از جانب کارمندان است. آستانه‌ی تحمل استرس برای کارمندان مختلف متفاوت است. بسیاری از کارمندان نیز به سلامت روان خود اهمیت می دهند. بنابر این جهت کنترل فرسودگی شغلی، اقداماتی مانند ایجاد تعادل بین کار و زندگی، شرکت در فعالیت های فرهنگی، هنری، ورزشی، عضویت در گروه های دوستی، مراجعه به روانشناس در صورت لزوم را در دستور اقدامات خود قرار می‌دهند. اما این موضوع نباید مانع اهتمام جدی مدیران شود.
متاسفانه این روزها به دلیل بحران کرونا و افزایش بار کاری بیمارستان‌ها، خبرهایی تلخ از خودکشی پزشکان و پرستاران شنیده می‌شود. مهم‌ترین دلیل این موضوع فرسودگی شغلی و عدم توجه مدیران بیمارستان‌ها به سلامت روان کارکنان است. موضوعی مدیریتی که باید هر چه سری‌‌تر مورد توجه مدیران منابع انسانی بیمارستان‌ها و شبکه‌ی بهداشت قرار گیرد. درست است که فشار کاری این عزیزان بسیار زیاد است؛ اما با توجه به سلامت روان آن‌ها می‌توان تا حد زیادی کیفیت زندگی شغلی آن‌ها را افزایش داد و با اقدامات ترمیمی، اثرات نامطلوب استرس شغلی آن‌ها را کنترل نمود. پیامد هر حرکت موثر در این زمینه، کاهش نرخ خودکشی این قشر فرهیخته و مفید جامعه است.
